Биир кэлим государственнай экзаменнары туттарыы
Дойду үрдүнэн государственнай түмүктүүр экзаменнары ыытыы Российскай Федерация «Үөрэхтээһин туһунан» №273 – дээх сокуонун 59 ыстатыйатыгар уонна 2018 сыл сэтинньи 7 күнүнээҕи 190/1512 №-дээх «Российскай Федерация государственнай экзаменнары ыытыы Бэрээдэгэр» олоҕурар.
Российскай Федерация үөрэҕин министерствотын уонна үөрэҕи кэтээн көрүү сулууспатын быһаарыытынан:
- Биир кэлим государственнай экзаменнары туттарыы икки КГЭ (ЕГЭ) уонна КТЭ (ГВЭ) формаларынан ыытыллар.
- Уопсай орто үөрэх аттестатын ыларга икки предмети (нуучча тылын уонна математиканы) туттарыы булгуччулаах.
- Доруобуйаларынан хааччахтаах о5олор оскуоланы бутэрэн аттестат ылалларыгар ГВЭ форматынан туспа аудиторияҕа, анал усулуобуйаҕа туттараллар.
- «Үөрэххэ уһулуччу ситиһиитин иһин» мэтээли уонна ураты аттестаты ыларга оскуоланы бүтэрээччи Нуучча тылын уонна математика профильнай таһымын 70 баалтан итэҕэһэ суох, онтон Математика базовай таһымын «5» сыанаҕа уонна талыы предметтэрин алын кээмэйтэн кырата суох баалга туттарбыт буолуохтаах. Мэтээли ыларга үлэлэһээччи 10-11 кылаастарга түмүктүүр сыаналара бары предметтэригэр «5» буолара ирдэниллэр.
- Ааспыт сылларга аттестат кыайан ылбакка, справканан оскуоланы бутэрбит выпускниктартан олунньу 1 кунугэр диэри туттарарга заявление биэрбиттэргэ быйыл холонон көрөллөрүгэр кыах бэриллэр.
Бу күннэргэ государственнай экзаменнары туттарыыга Үөрэх салалтатыгар, оскуолаларга, эксээмэн ыытыллар бары пууннарыгар бэлэмнэнии үлэлэр былааннаахтык ыытылла тураллар. Муус устар 20, 21 күннэригэр, ыам ыйын 11, 17 күннэригэр Бүтүн Россиятааҕы уонна Республиканскай технологическай өттүнэн боруобалаан көрүү дьаһаллара экзамен тутар бары пууннарга барыахтара. Ону таһынан Федеральнай киин экзаменнарын материалларынан дьарыктаныы экзаменнара ыытыллыахтара.
Быйыл улуус үрдүнэн (Д.П, Коркин аатынан ЧРССОШИОР киллэрэн туран) 250 о5о оскуоланы бутэриэҕэ. Кинилэртэн 9 доруобуйаларын туругунан хааччахтаах оҕолор государственнай түмүктүүр экзаменнары туттарыахтара.
Быйыл муниципальнай оскуолаларга 5 экзамены тутар пууну (ППЭ) таһынан биир дьиэҕэ экзамен тутар пуун үлэлиэҕэ. Чурапчы С.А.Новгородов аатынан, Төлөй, Дириҥ, Сылаҥ, Соловьев орто оскуолаларыгар онлайн режиминэн үлэлиир видеонаблюдение туруоруллар. Экзаменнары ыытыллар күннэригэр саҕаланыаҕыттан бүтүөр диэри анал үөрэҕи ааспыт федеральнай общественнай наблюдателлэр кэтээн көрүөхтэрэ. Сорох нэһилиэктэргэ халаан уута мэһэйдиир түбэлтэтигэр оҕолор Төлөй, Гимназия интернаттарыгар олорон бу оскуолаларга сыһыарыллыбыт пууннарга туттарыахтара. Манна улууска уонна үөрэх салалтатыгар анал хамыыһыйа тэриллэн үлэлиир.
Экзаменнары туттарыы сүрүн ирдэбиллэрэ уларыйбаттар, уруккунан хаалаллар.
- Экзамен ыытыллар пууннарыгар киириигэ стационарнай уонна илиигэ тута сылдьар металлоискателлэр нөҥүө экзамены туттарааччылар уонна пуунна киирэр анал үлэһиттэр бэрэбиэркэнэллэр.
- Экзамен туттарааччы паспорын, хара гелевай ручкатын, предметэ ыйыллыбыт уведомлениетын илдьэ кэлэр.
-Экзамен туттарааччыларга телефону туттуу, илдьэ киирии булгуччулаахтык бобуллар.
– Пуун салайааччытыттан ураты үлэһиттэр сотовай телефону киллэрбэттэр, туттубаттар.
- Экзамеҥҥа хойутаан кэлии таҕыстаҕына оҕо экзамеҥҥа киллэриллэр, ол гынан баран туттарар бириэмэтэ уһаабат, киниэхэ анаан инструктаж иккистээн ааҕыллыбат.
- Экзамен туттарааччы ирдэнэр бэрээдэги кэһэр тубэлтэтигэр улэтэ дьиҥэ суоҕунан ааҕыллар уонна 2023 сылга экзаменнары туттарар бырааба быһыллар.
- Экзамеҥҥа аудиторияларынан олоруу автоматизированнай рассадканан ыйыллыбыт анал миэстэлэргэ соҕотохтуу оҥоһуллар. Туран аудитория иһигэр хаамыы, миэстэттэн миэстэҕэ көһүү, кэпсэтии, бэйэ бэйэттэн ылсыы - бэрсии көҥүллэммэт.
- Экзаменнарга анал кеҥүллэммит эрэ ааҕар суоттуур техниканан туттар көҥүллэнэр. Онно киирэллэр: математикаҕа - линейка, физикаҕа - линейка, программалаабат калькулятор, химияҕа- программалаабат калькулятор, географияҕа – линейка, транспортир, программалаабат калькулятор.
- Экзамен матырыйаалларын, сорудахтарын эбэтэр онтон ханнык эмэ чааһын устуу, биэрии, таһаарыы булгуччулаахтык бобуллар;
- Экзамен саҕаламмытын кэннэ туттарааччы аудиторияттан тахсыыта уонна киириитэ анал былааҥкаҕа бириэмэтэ ыйыллан суруллар. Бу толоруллубут форма оҕолор үлэлэрин кытта экзамены обраткалыыр кииҥҥэ ыытыллар.
- Аудиторияттан тахсыбыт туттарааччыны көрүдүөргэ туһааннаах организатор арыаллыахтаах.
БКЭ туттарыы сүрүн уратылара:
1.Экзаменационнай материаллар Интернет ситимин нөҥүө кэлэллэр уонна туттарааччылар көрөн олордохторуна бэчээттэнэн тахсар.
2.Информатика уонна омук тылын устнай чааһа компьютернай форманан ыытыллар.
3.Экзамен туттарааччы улэтэ аудитория иһигэр экзамен бутэрин кытта тута сканерданан Региональнай обработкалыыр кииҥҥэ бэриллэр.
Экзаменнары туттарыы болдьохторо манныктар:
Ыам ыйын 26 күнэ – География.Литература. Химия;
Ыам ыйын 29 күнэ – Нуучча тыла;
Бэс ыйын 1 күнэ – Математика профильнай уонна базовай таһыма;
Бэс ыйын 5 күнүгэр – История. Физика;
Бэс ыйын 8 кунугэр – Обществознание.
Бэс ыйын 13 кунугэр – Английскай тыл. Биология;
Бэс ыйын 16 кунугэр – Английскай тыл (устнай чааһа);
Бэс ыйын 19 күнэ - Информатика (КЕГЭ).
Бу ыйыллыбыт куннэргэ убаастанар биричиинэнэн кыайан кэлэн туттарбатахтар, эрдэ федеральнай базаҕа киирбит буоллахтарына бэс ыйын 22 күнүттэн от ыйын 1 күнүгэр диэри резервнэй туттарыы куннэрэ бэриллэллэр.
БКЭ туттарыы предметтэринэн алын кээмэйэ уонна ыытыллар бириэмэтин уһуна:
Нуучча тыла- 24 баал (аттестат ыларга), 36 баал (үрдүк үөрэххэ киирэргэ); 3 чаас 30 мүн
Математика профильнай чааһа – 27 баал; 3 чаас 55 мүн
Математика базовай чааһа – “3” баал; 3 чаас
Обществознание -42 баал; 3 чаас 30 мүн
Физика – 36 баал; 3 чаас 55 мүн
Химия- 36 баал; 3 чаас 30 мүн
Биология – 36 баал; 3 чаас 55 мүн
История – 32 баал; 3 чаас 30 мүн
Литература – 32 баал; 3 чаас 55 мүн
География – 37 баал; 3 чаас
Информатика – 40 баал; 3 чаас 55 мүн
Омук тыла – 22 баал;. 3 чаас 10 мүн. Устнай чааһа – 17 мүн.
Доруобуйаларын туругунан хааччахтаах оҕолор экзамен туттарар бириэмэлэрэ 1 ч 30 мүн уһаан биэрэр.
Экзаменнары туттарар оҕолор үөһээ ыйыллыбыт кэһиилэри таһаарбаттарыгар төрөппүттэр, учууталлар, оскуола салайааччылара, тус эппиэттээх үлэһиттэр бары иһитиннэрэр, өйдөтөр үлэни күүскэ ыытарбыт ирдэниллэр.
Государственнай экзаменнары бары ирдэбиллэри тутуһан хаачыстыбалаахтык, чиэһинэйдик уонна бэрээдэги кэһиитэ суох ыытыы сүрүн сорукпутунан буолар.
Бу бүтүн Россия үрдүнэн ыытыллар сүҥкэн суолталаах хампаанньа үрдүк тэрээһиннээхтик, олохтоммут ирдэбилинэн барарыгар оскуола уонна экзамены тутар пуун салайааччылара тус эппиэтинэһи сүгэллэр.
Улууспут бары оскуоланы бутэрээччилэригэр экзаменнары ситиһиилээхтик туттаран бары уопсай орто үөрэх аттестатын ылалларыгар, талбыт идэлэригэр уерэххэ киирэллэригэр баҕарабын.
Посельская П.Н.,
Улууска КГЭ ыытыы эппиэттээх тэрийээччитэ.
